عمل بای پس معده

تسکین درد بعد از عمل بای پس معده
یکی از ارکان مراقبت های بعد از عمل بای پس معده، تسکین درد است. به طور معمول، دستورات مربوط به داروهای مسکن و ضد درد توسط پزشک داده می شود. میزان مصرف این داروها در بیشتر موارد، به اعلام درد از سوی بیمار بستگی دارد. درد خفیف و قابل تحملی را بیمار در چند روز نخست بعد از عمل بای پس معده احساس می کند. این درد ظرف چند روز محو می شود.

تحرک و گردش خون بعد از عمل بای پس معده
مراقبت های بعد از عمل بای پس معده باید شامل توجه به تحرک و گردش خون بیمار هم بشود. تحرک بیمار بعد از عمل جراحی نقش مهمی در بهبود وی ایفا می نماید و از بروز موارد زیر پیشگیری می کند:

·         ذات الریه

·         ایجاد لخته خون و آمبولی

·         یبوست

به همین دلیل، برنامه ورزش و تحرک این بیماران در همان دوره بستری در بیمارستان آغاز می شود. اگر بیمار صبح تحت عمل جراحی قرار گرفته باشد، همان عصر باید از تخت پائین بیاید و راه برود. بدیهی است در روز جراحی بیمار به کمک نیاز دارد. روز بعد بیمار باید مدت و مسافت قدم زدن خود را افزایش دهد.

وقتی بیمار در تخت دراز می کشد، ممکن است لازم باشد با جوراب فشارنده مانند جوراب واریس یا بانداژ فشاری ساق پا مراقبت شود. این کار به آرامی به عضلات ساق پا فشار می آورد و به گردش خون در پا کمک شایانی می کند. ممکن است در دو سه روز ابتدایی بعد از عمل بای پس معده این کار لازم باشد.

اهمیت تنفس عمیق بعد از عمل بای پس معده
یکی دیگر از مراقبت های بعد از عمل بای پس معده، نفس عمیق کشیدن است. برای سلامت بیمار، بسیار ضرورت دارد که هر ساعت حداقل ده نفس عمیق بکشد. این کار برای پیشگیری از بروز ذات الریه، و جلوگیری از روی هم خوابیدن بخشی از ریه (کُلاپس ریه) بسیار مفید است. سرفه کردن هم همین خاصیت تنفس عمیق را دارد.

اگر نفس عمیق یا سرفه  باعث افزایش درد در ناحیه بخیه ها می شود، هنگام این کار یک بالش را روی محل بخیه ها نگه دارید. اگر بیمار به آسم مبتلاست، به طور معمول، دکتر جراح به او اجازه می دهد که اسپری های تنفسی درمان آسم را با خود به بیمارستان بیاورد و طبق دستور پزشک از آنها استفاده نماید.

تغذیه بعد از عمل بای پس معده
نیازی به گفتن نیست که یکی از مهم ترین مراقبت های بعد از عمل بای پس معده، رعایت کردن برنامه غذایی است. به طور معمول، یک کارشناس تغذیه رژیم غذایی مناسب برای بیمار را تهیه کرده و آن را برای بیمار تشریح می نماید. بیماران باید یاد بگیرند و تمرین کنند که لقمه های کوچک بردارند و به آهستگی غذا را فرو دهند.

برنامه تغذیه بعد از عمل بای پس معده به طور معمول به شرح زیر است:

·         روز نخست پس از عمل: هر گونه خوردن و نوشیدن ممنوع است.

·         روز دوم بعد از عمل بای پس معده و سایر روزهای بستری در بیمارستان: اگر علامتی مبنی بر نشتی از دستگاه گوارش وجود ندارد و پس از تایید دکتر جراح، آب و رژیم مایعات شفاف آغاز می شود. در هر نوبت نباید بیش از ۳۰ تا ۶۰ سی سی مایعات مصرف شود. فاصله دو نوبت مایعات باید حداقل بیست دقیقه باشد.

·         هفته نخست پس از ترخیص از بیمارستان: رژیم مایعات از جمله مایعات غیر شفاف شامل روزانه دو نوشیدنی پروتئینی. در این مرحله می توان از پوره بدون شکر یا ماست بدون چربی هم استفاده کرد. همچنان فاصله دو نوبت نوشیدن یا خوردن نباید کمتر از ۲۰ دقیقه باشد.

·         هفته دوم و سوم بعد از مرخص شدن از بیمارستان: غذای پوره شده با تاکید بر مصرف غذاهای سرشار از پروتئین و مصرف روزانه یک نوشیدنی پروتئینی. در هر نوبت می توان حدود ۳۰ تا ۶۰ گرم غذای پوره شده مصرف کرد. فاصله بین نوبت های غذایی باید سه ساعت باشد. ۱۵ دقیقه پیش از مصرف غذا نباید چیزی نوشیده شود. پس از پایان غذا خوردن تا سی دقیقه بیمار باید از هر گونه نوشیدنی بپرهیزد. پس از این مدت، نوشیدن یک لیوان آب هر سی دقیقه بین دو نوبت غذا توصیه می شود.

·         ادامه برنامه غذایی توسط کارشناس تغذیه در ویزیت بعدی بیان خواهد شد.

 

سایر نکات مراقبت های بعد از عمل بای پس معده در رژیم غذایی

·         حتما روزانه حدود ۲ لیتر مایعات بنوشید.

·         حدود ۳۰ دقیقه قبل و بعد از غذا از نوشیدن مایعات خودداری کنید.

·         مایعات را بین وعده مصرف کنید نه بین غذا.

·         غذا را به آرامی بخورید و بنوشید و کاملا آن را بجوید تا دچار سندروم دامپینگ نشوید.

·         از خوردن غذاهای پرچرب و یا خیلی شیرین بپرهیزید.

·         سعی کنید وعده‌های غذایی‌تان سرشار از پروتئین باشد.

·         مصرف الکل را کنار بگذارید.

·         سعی کنید مصرف کافئین را کم کنید.

·         مکمل‌های دارویی خود را مطابق توصیه پزشک مصرف کنید.

·         حتما غذا را قبل از بلعیدن خوب بجوید.

ورزش بعد از عمل بای پس معده

 ورزش را از کارهای خیلی سبک شروع کنید (قبل از هر اقدامی اول با جراح خود مشورت کنید). بهتر است در دوماه اول فقط به‌آرامی پیاده‌روی کنید. فراموش نکنید در این دو ماه به هیچ عنوان به ماهیچه‌های شکم‌تان فشار نیاورید و از ورزش‌های سنگین جدا خودداری کنید. بعد از این مدت می‌توانید کم کم روال فعالیت‌های روزمره خود را پیش بگیرید.

در این مرحله از مراقبت های بعد عمل بای پس معده، می‌توانید به ورزش‌هایی مثل ایروبیک و یا دویدن بپردازید. فراموش نکنید بدن شما هنوز آمادگی انجام ورزش‌های سنگین مثل وزنه‌برداری یا پرش را ندارد. میتوانید در ماه چهارم و پنجم شروع به ورزش‌های سنگین‌تر مثل یوگا و شنا کنید. حتی می‌توانید مدت زمان ورزش خود را هم کمی بیشتر کنید. بعد از گذشت شش ماه می‌توانید به هر ورزشی که مایل باشید بپردازید و روزانه تا حدود ۴۵ دقیقه برای ورزش وقت صرف کنید. ورزش به شما کمک می‌کند سریع‌تر به وزن ایده‌آلتان برسید و بعد از آن دوباره دچار بازگشت اضافه وزن‌تان نشوید. همچنین ورزش می‌تواند در بهبود وضعیت جسمی شما، تقویت عضلات و انعطاف‌پذیری بدن‌تان به شما کمک کند.

خوابیدن بعد از بای پس معده

یکی دیگر از مراحل مراقبت های بعد از عمل بای پس معده، استراحت کردن است. همان‌طور که گفته شد بعد از عمل شما نیاز به استراحت بیشتر دارید. چند هفته اول به خود استراحت مطلق بدهید و هیچ برنامه‌ای برای خود نچینید. برای خوابیدن بهتر است سطح تخت کمی شیب‌دار باشد تا هم درد شکم کمتر شده و هم خطر سوزش‌ معده تا حد امکان برطرف شود. برای این کار می‌توانید چند بالش شیب‌دار استفاده کنید.

نقاهت بعد ازعمل بای پس

دوره نقاهت یا همان مدت بهبود عمل بای پس به عوامل زیادی بستگی دارد که مهم‌ترین آنها نحوه برش معده ، مقدار حجم برداشته‌شده از معده و نوع عمل است. گرچه روش رایج این عمل‌ها روش لاپاراسکوپی است اما عمل باز نیز انجام می‌شود. منظور از جراحی بصورت لاپاراسکوپی این است که برش‌های کوچکی روی شکم شما ایجاد می شود و با ابزار مخصوص دوربین فیلم‌برداری (لاپاراسکوپ) وارد شکم شده و جراح حجم مشخص شده از معده را برمی‌دارد.

اگر جراحی به روش لاپاراسکوپی باشد دوره نقاهت بعد از عمل بای پس معمولا شامل ۲ تا ۳ روز بستری در بیمارستان می‌شود. بیمار پس از گذشت ۳ تا ۵ هفته می‌تواند به روند عادی زندگی خود برگردد. البته بازگشت به فعالیت‌های طبیعی به معنی بهبودی کامل نیست. اگر جراحی به روش جراحی باز باشد معمولا مدت بهبودی بیشتر طول می‌کشد. در این زمان از فشار اضافی بر روی معده جلوگیری کنید و بیشتر استراحت کنید. انجام هرگونه فعالیت سنگین بدنی در طی این دوره ممنوع است اما فعالیت های ورزشی ساده علی الخصوص پیاده روی بسیار مناسب است. یکی از فواید پیاده روی برای بیمار در این مرحله جلوگیری از یبوست است. اگر به پیاده روی رفتید زیاد آن را طولانی نکنید چون در این چند ماه بدن شما نباید خسته شود.



منبع : درسنامه پرستاری داخلی جراحی گوارش

تحت نظر آقای دکتر عطا محمدی فوق تخصص جراحی – واحد آموزش سلامت مرکز کوثر